Zespół policystycznych jajników, znany jako PCOS (Polycystic Ovary Syndrome), to jedno z najczęściej występujących zaburzeń hormonalnych u kobiet w wieku rozrodczym. Szacuje się, że PCOS dotyka od 5 do 10% kobiet na całym świecie, wpływając na ich zdrowie hormonalne, metabolizm oraz płodność.

Rozpoznanie PCOS wymaga  spełnienia 2 z 3 poniższych kryteriów:

• zaburzenia owulacji (oligoowulacja lub anowulacja – czyli rzadkie owulacje lub ich brak),
• hiperandrogenizm (objawy kliniczne lub biochemiczne wykładniki nadmiernej ilości androgenów),
• jajniki policystyczne w obrazie USG.

Zespół policystycznych jajników to zaburzenie związane z nieprawidłową pracą układu endokrynologicznego (hormonalnego). Androgeny (męskie hormony płciowe), które normalnie są wytwarzane u kobiet w niewielkiej ilości, w PCOS produkowane są nadmiarze. To sprawia, że pęcherzyki w jajniku nie mogą rozwinąć się prawidłowo. Nie dojrzewają, więc nie dochodzi do owulacji. Pęcherzyki pozostają w jajniku, gdzie obumierają i zamieniają się w torbiele.

Objawy PCOS

Objawy PCOS mogą być bardzo różnorodne i zmieniać się w zależności od osoby, dlatego często pozostają niewykryte przez długi czas. Do najczęstszych objawów należą:

1. Nieregularne miesiączki – to jeden z najczęściej zgłaszanych objawów. Kobiety z PCOS mogą doświadczać długich cykli (ponad 35 dni) lub całkowitego braku miesiączki.
2. Nadmierne owłosienie (hirsutyzm) – PCOS powoduje zwiększoną produkcję androgenów, co może prowadzić do nadmiernego owłosienia na twarzy, klatce piersiowej, plecach i brzuchu.
3. Trądzik i problemy skórne – zwiększona ilość androgenów może również przyczyniać się do wystąpienia trądziku, zwłaszcza na twarzy, plecach i klatce piersiowej.
4. Łysienie typu androgenowego – w niektórych przypadkach PCOS prowadzi do wypadania włosów w typowych obszarach męskich, takich jak górna część głowy.
5. Problemy z wagą – wiele kobiet z PCOS ma skłonność do przybierania na wadze i trudności w jej zrzuceniu, co może pogarszać objawy i prowadzić do insulinooporności.
6. Trudności z zajściem w ciążę – brak owulacji lub nieregularna owulacja może prowadzić do problemów z płodnością.

Przyczyny PCOS

Dokładne przyczyny PCOS nie są jeszcze w pełni poznane, ale uważa się, że na ich wystąpienie wpływa szereg czynników:

• Genetyka – istnieje wiele dowodów na to, że PCOS może być dziedziczne. Jeśli matka lub siostra cierpi na PCOS, istnieje większe prawdopodobieństwo, że problem ten pojawi się również u innych kobiet w rodzinie.
• Insulinooporność – u około 70% kobiet z PCOS występuje insulinooporność, co oznacza, że organizm nie reaguje prawidłowo na insulinę. W efekcie trzustka produkuje jej więcej, co może prowadzić do wzrostu poziomu androgenów i nasilenia objawów.
• Nadmierna produkcja androgenów – jajniki u kobiet z PCOS produkują więcej androgenów, co powoduje nadmierne owłosienie, trądzik i inne objawy.
• Przewlekły stan zapalny – u wielu kobiet z PCOS występuje przewlekły stan zapalny. Może o nim świadczyć podwyższony poziom CRP (białka reaktywnego) we krwi.

Diagnostyka PCOS

Rozpoznanie PCOS może być skomplikowane, gdyż wymaga analizy kilku objawów jednocześnie. W diagnostyce wykorzystuje się:

• Wywiad lekarski i badania hormonalne – ginekolog lub endokrynolog przeprowadza wywiad, badając historię menstruacji, objawy skórne i owłosienie.
• Badanie ultrasonograficzne (USG) – sprawdza obecność powiększonych jajników oraz charakterystycznych torbieli.

Leczenie PCOS

Leczenie PCOS jest złożone i zwykle dostosowywane do potrzeb pacjentki, w zależności od objawów, planów reprodukcyjnych i ogólnego stanu zdrowia.

1. Zmiana stylu życia – zdrowa dieta i regularna aktywność fizyczna są podstawą w walce z PCOS, zwłaszcza gdy występują problemy z wagą. Nawet niewielka utrata masy ciała (około 5-10%) może poprawić regularność cyklu i zmniejszyć insulinooporność.
2. Terapia hormonalna – dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne regulują cykl miesiączkowy. Zmniejszają wydzielanie testosteronu, LH i przywracają owulację.
3. Metformina – obniża poziom androgenów i zmniejsza insulinooporność, co z kolei zwiększa skuteczność diety. Nawet u 50% pacjentek obserwuje się przywrócenie owulacji.
4. Leki stymulujące owulację – dla kobiet starających się o ciążę, lekarz może przepisać leki, które wspierają owulację.
5. Zabiegi kosmetyczne – depilacja laserowa czy leczenie trądziku mogą być pomocne w zmniejszaniu objawów zewnętrznych PCOS.

PCOS a zdrowie psychiczne

Warto również wspomnieć, że PCOS może wpływać na zdrowie psychiczne. Kobiety z tym zaburzeniem częściej zmagają się z obniżonym nastrojem, stresem, a nawet depresją. Dlatego ważne jest, aby poszukiwać wsparcia psychologicznego oraz dbać o równowagę psychiczną.

Podsumowanie

Zespół policystycznych jajników to jednostka chorobowa, która wpływa na wiele aspektów życia kobiety. Kompleksowe podejście i wsparcie specjalistów mogą znacząco poprawić jakość życia i pomóc w radzeniu sobie z objawami. W przypadku podejrzenia PCOS ważne jest, aby nie zwlekać i skonsultować się z lekarzem, który pomoże dobrać odpowiednie leczenie.

Masz objawy, które mogą wskazywać na zespół policystycznych jajników (PCOS)? Nie czekaj – umów się na wizytę w KAAR-MED, gdzie nasi specjaliści pomogą w diagnozie i doborze odpowiedniego leczenia.

Zadbaj o swoje zdrowie i poczuj się lepiej już dziś!

Umów wizytę